[2020.01.14]Podsumowanie 2018-19
Piątnica – Pfaffendorf (dolnośląskie)
Nazwa wsi pojawia się w źródłach już w 1281 jako Phaphindorf, dalej w 1336 – Pfapfendorpf, 1666/67 – Pfaffendorff, 1789 – Pfaffendorf. Nazwę Pfaffendorf można tłumaczyć jako księża wieś, wieś księżowska (der Pfaffe – ksiądz, klecha, Dorf – wieś) Wieś należała do proboszcza kolegiaty Św. Grobu w Legnicy. Od 1 stycznia 1820 r. Piątnica znalazła się w granicach powiatu legnickiego. W 1873 r. część wsi włączono do granic miasta Legnicy. Wieś należała administracyjnie do gminy Panten (Pątnów Legnicki). Po 1945 r. Piątnica początkowo nosiła nazwę Pawice. Obecna Piątnica stanowi północną dzielnicę Legnicy. W przedwojennych źródłach natrafić można na informacje o składzie ludności. I tak w 1830 r. wieś liczyła 55 domów, 362 mieszkańców (21 katolików). W 1845 r. w miejscowości było 59 domów, 447 mieszkańców (30 katolików). Ewangelicka społeczność potrzebowała cmentarza. Być może pierwotnie korzystano z cmentarza istniejącego w Legnicy, z czasem jednakże uznano, że jest on zbyt oddalony. W Pfaffendorf cmentarz ewangelicki założono na początku XX wieku. Nie posiadamy dostatecznej wiedzy, lecz można podejrzewać, że wcześniej w tym miejscu mógł już funkcjonować cmentarz. Piątnica pojawiająca się w dokumentach już w 1281 roku zapewne miała takie miejsce.
Intrygujące jest położenie cmentarza: w północno-wschodniej części wsi, przy drodze do Pawic (ul. Szczytnicka), po jej północnej stronie, w niewielkiej odległości od drogi, na tyłach dwóch gospodarstw (nr 37 i 39). Pole należące do jednego z tych gospodarstw otacza cmentarz z trzech stron! Wygląda to na „wycięcie” ziemi pod cmentarz z większej całości. Można snuć przypuszczenia o przekazaniu bądź sprzedaży ziemi prywatnej wspólnocie ewangelickiej w celu założenia cmentarza wiejskiego. Dokumenty, dotyczące czasów sprzed 1945 roku zachowały się w szczątkowych ilościach i są rozproszone. Być może uda się kiedyś ustalić dokładną datę założenia cmentarza, jak i wytłumaczyć jego niezwykłe położenie. Teraz jednak możemy jedynie spekulować. Cała wieś została po wojnie wysiedlona (z małymi wyjątkami; pozostali bardzo nieliczni dawni mieszkańcy, dziś już nieżyjący), a na ich miejsce zostali sprowadzeni uciekinierzy z Wołynia. To właśnie od ich potomków dowiedzieliśmy się, że jeszcze w latach 60. XX wieku na cmentarzu dokonano pochówku, który niestety nie zachował się. To współcześni właściciele domu nr 39 opowiadali o rozkradaniu cmentarza, nawet dwukrotnym. Pierwszego dokonali szabrownicy lub okoliczni kamieniarze. Powszechną praktyką było ponowne wykorzystywanie kamieni nagrobnych. Przeszlifowywanie napisów było zabiegiem pracochłonnym – zdarzało się, że wystarczyło położyć kamień drugą stroną! O takich praktykach słyszałam nieraz od rozmówców w różnych częściach kraju. Zapewne Dolny Śląsk nie odbiegał w tych praktykach od reszty. Drugie i ostateczne rozkradanie cmentarza miało miejsce podczas budowy pobliskiego Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej. Szacunkowo są to lata siedemdziesiąte XX wieku. Z tego okresu mieszkańcy posesji graniczącej z cmentarzem pamiętają kolejne wywózki kamienia nagrobnego.
Dwukrotnie okradziony doczekał się wreszcie wizyty konserwatorów zabytków. Około roku 2010 powstało opracowanie „Legnica. Przedmieście Głogowskie, Piątnica, Stare Piekary. Studium Historyczno-Urbanistyczne”. To z niego pochodzi zapis: „W obszarze objętym opracowaniem wyznaczono dwie rozłączne strefy „B” ochrony konserwatorskiej dla Przedmieścia Głogowskiego oraz dla cmentarza przy ul. Szczytnickiej. (…) Strefa dla nieczynnego i zlikwidowanego cmentarza przy ul. Szczytnickiej. Zaleca się zachowanie terenu cmentarza w obecnej formie. Teren wymaga uporządkowania zieleni. Wskazane jest umieszczenie przed wejściem na cmentarz od strony ul. Szczytnickiej tablicy informacyjnej, przypominającej o tym, że istniało tu miejsce pochówku.” Należy tu wyjaśnić, że „strefą “B” ochrony konserwatorskiej należy objąć obszar, w którym elementy dawnego układu przestrzennego miejscowości lub jej części, tzn. rozplanowanie, zabudowa, a także jej powiązania z zielenią i krajobrazem zachowały się w stosunkowo dobrym stanie”. Zatem konserwatorzy uznali, że warto zachować dla potomnych to miejsce! Tylko, jak zdarza się to nagminnie, nic za tym nie poszło.
Właścicielem terenu, a zatem i cmentarza, jest Urząd Miasta w Legnicy. I to do właściciela zwrócił się z prośbą o zgodę na prace porządkowe pan Marek Rabski – a miało to miejsce w roku 2016. Urząd Miasta wydał zgodę, wiedząc, że pan Marek wcześniej porządkował już dwa cmentarze. W Piątnicy z synem i kolegami sprzątnęli śmieci, wycięli część drzewek. Urząd zobowiązał się, do wywiezie odpadów i zgodnie z obietnicą zostały wywiezione.
Na działania pana Marka nałożyły się zabiegi grupy nieformalnej „In Memorial Liegnitz”, która zawiązała się właśnie na okoliczność porządkowania cmentarza w Piątnicy. W listopadzie 2016 roku członkowie grupy przeprowadzili wizję lokalną, z której sporządzili notatkę: „Jest to prawdopodobnie jedyny zachowany w Legnicy cmentarz niemiecki, na którym znajdują się mogiły dawnych mieszkańców wsi Piątnica, z datami pochówków głównie z okresu międzywojennego. Na terenie cmentarzyka zachował się jeden, dużych rozmiarów, kamienny opisany krzyż jako mogiła oraz kilka przewróconych tablic, które są czytelne. Reszta mogił to cokoły po tablicach, kamienne korytka grobowe i resztki odciętych metalowych krzyży. Brak oryginalnego ogrodzenia. Granice cmentarza wyznaczają trzy drzewa, - lipy, rosnące w trzech z czterech rogów. Teren zdewastowany, zaniedbany, częściowo zapomniany (ktoś z okolic pali znicze i karczuje dróżkę biegnącą przez cmentarz), naturalnie porośnięty bluszczem oraz zaroślami i nieregularnym starym i młodym drzewostanem. Przez cmentarz wiedzie krótka droga łącząca zabudowę z pobliskim polem.”
Jesień, zima i wczesna wiosna upłynęły na poszukiwaniu informacji, zbieraniu dokumentów, pozyskiwaniu zgód. W międzyczasie udało się nawiązać kontakt z panem Markiem Rabskim, który przekazał opiekę nad cmentarzem w ręce nowych cmentarników.
Prace na cmentarzu sąsiadującym z miastem nie polegają na akcyjności. Pojawiamy się w dowolnych dniach, o dowolnych porach. Czasami udaje się nam spotkać, czasami pracujemy w pojedynkę. Cmentarz zaskakuje. Pod niewielką warstwą ziemi już udało się odnaleźć fragmenty rozbitych nagrobków, przywracając pamięć o kilkunastu osobach. Daje to wielkie nadzieje na przyszłość. Układ cmentarza jest idealnie zachowany, można będzie odtworzyć miejsca, które zostały naruszone przez cmentarnych rabusiów i w ten sposób choć symbolicznie oznaczyć miejsca pochówków. Obecnie, wykorzystując sugestie opracowania konserwatorskiego z 2010 roku, będziemy zabiegać o to, żeby właściciel terenu zadbał o ogrodzenie go i oznakowanie tablicą, zawierająca podstawowe informacje. Być może będziemy wnioskowali o zmianę stanowiska konserwatora miejskiego, który wyraził zgodę jedynie na prace porządkowe, zabraniając naprawy nagrobków.
Tekst: Hanna Szurczak, zdjęcia: Grupa Nieformalna „In Memoriam Liegnitz”
23.02.2018
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Podsumowanie lat 2018 - 19
Opieka nad cmentarzem trwa. Rok 2018 nie obfitował w prace, jednak odnotowania wart jest fakt, że pozyskawszy wsparcie ogrodnika miejskiego, pani Henryki Zdziech, obsadziliśmy umowne granice cmentarza ligustrem, oddzielając tym samym strefę sacrum od profanum. Przy tych pracach uzyskaliśmy pierwszy dowód na to, że obecne granice nie pokrywają się z założeniem pierwotnym. Przy sadzeniu żywopłotu odkryliśmy studnię cmentarną, która z pewnością była w obrębie cmentarza, nie na jego granicy.
Rok 2019 przyniósł, dzięki kwerendzie przeprowadzonej w Archiwum Państwowym we Wrocławiu, ustalenie daty założenia cmentarza. Z dokumentu wynika, że powstał w 1923 jako cmentarz komunalny dla mieszkańców, którymi byli ewangelicy należący do parafii NMP w Legnicy, oraz katolicy należący do parafii św. Jana w Legnicy.
Udało się nawiązać współpracę z UM w kwestii wywozu odpadów zielonych. Zostały usunięte zalegające jeszcze z poprzednich lat, a następnie będą usuwane dwa razy do roku po ustaleniu terminu.
Rok 2019 to zintensyfikowane prace nad zielenią - utrzymanie żywopłotu i wykaszanie terenu, oraz poszukiwanie kolejnych nagrobków, ukrytych pod warstwą liści i bluszczu. Dzięki odnalezieniu śladów jednego z nich uzyskaliśmy pewność, że droga szutrowa biegnąca wzdłuż ściany cmentarza (dojazd do ciepłowni) została wytyczona w obrębie nekropolii. Podczas uzupełniania żywopłotu odkopaliśmy uszkodzoną ramę grobową, znajdującą się obecnie w skrajni drogi, której ułożenie wskazuje pierwotny zasięg cmentarza.
Udało się trafić na kolejne nagrobki, niektóre niestety bez tablic, zapewne marblitowych i wytłuczonych. Spora ilość kawałków daje się odnajdować w pobliżu ram grobowych. Najcenniejszym znaleziskiem był kamienny krzyż, dość bezpiecznie zakopany w ziemi. Podejrzewamy, że mógł być w ten sposób zabezpieczony.
Dla celów inwentaryzacyjnych podnieśliśmy dwa podwójne nagrobki, które po sfotografowaniu wróciły do swojej poprzedniej pozycji. W ten sposób liczba odczytanych z nagrobków danych osób spoczywających na tym cmentarzu wzrosła do 20. (wykaz danych odczytanych[PDF]).
Podsumowaniem roku było spotkanie inaugurujące, mam nadzieję, ciekawą współpracę. W grudniowe popołudnie na cmentarzu spotkały się ze mną cztery fantastyczne kobiety, które zamierzają wspierać opiekę nad tym miejscem nie tylko mentalnie.
Tekst i zdjęcia: Hanna Szurczak
Podsumowanie roku 2020
Rok 2020 był dla cmentarza przełomowy. Aby go podsumować należy zacząć od tego, czym kończył się rok 2019, a mianowicie od spotkania pięciu kobiet, zamierzających zaopiekować się tym miejscem. Prace porządkowe ruszyły już w styczniu, dzięki sprzyjającej pogodzie. W ciągu 12 miesięcy pojawiłyśmy się na cmentarzu ponad 50 razy! Jeśli przemnażać przez ilość osób, ilość przepracowanych godzin wyjdą nam astronomiczne liczby. A przecież nie tylko na cmentarzu pracowałyśmy. Były dziesiątki godzin przepracowane przy renowacji znalezisk, dziesiątki godzin spędzone w Archiwum Państwowym lub przy komputerze. Jednak nie te liczby, a efekty naszej pracy są ważne.
Najistotniejszym naszym sukcesem jest przywrócenie cmentarza do istnienia w świadomości legniczan. Stało się to za pomocą regularnego informowania o postępujących na cmentarzu pracach, do czego wykorzystałyśmy stronę (link: https://www.facebook.com/Pfaffendorf ) Piątnica/Pfaffendorf Kreis Liegnitz. Dzięki niej udało się zainteresować naszymi pracami lokalne media (Lca, Legnica Nasze Miasto) oraz indywidualnych mieszkańców. Dwoje z nich zorganizowało wsparcie w postaci pomocy harcerzy z 90 Drużyny Wędrowniczej GROM oraz swoich dorosłych znajomych.
Działania mające na celu przywrócenie pamięci o cmentarzu zwieńczyło postawienie znaku informacyjnego E - 10, wskazującego dojście do tego miejsca. Stało się to tuż przed 1.listopada.
Ten dzień, zupełnie wyjątkowy w historii nie tylko miasta, ale i kraju (zamknięcie cmentarzy w całej Polsce z powodu pandemii) był pięknym świętem pamięci o osobach, które miały być zapomniane już na zawsze. Na cmentarzu zapłonęły znicze postawione ręką darczyńców, a w kilka dni później teren zapełnił się chryzantemami przywiezionymi przez Fundację Marysieńka z Targoszyna.
Na czym polegały prace? Ponieważ cmentarz pomimo wcześniejszych prac porządkowych nadal był zarośnięty, główny nasz wysiłek poszedł w kierunku odkrzaczenia.
Okiełznanie bzu lilaka oraz ligustru pozwoliło na odkrycie elementów pomników, zaś oczyszczanie terenu z wieloletnich traw doprowadziło do odnalezienia krzyży żeliwnych bądź ich fragmentów, dużej ilości potłuczonego marblitu i porcelanowych tabliczek. Do tej pory udało się dzięki tym znaleziskom zidentyfikować dwie kolejne osoby pochowane na tym cmentarzu.
Prace ogrodnicze to nie tylko usuwanie, ale również nasadzanie. Pojawiły się krzewy różane, w planach kolejne. Przycięte zostały zdziczałe jabłonie (!) oraz żywopłot ligustrowy.
W zaciszu warsztatowym renowacji poddane zostały znaleziska, czyli krzyże, dekor kwiatowy oraz porcelanki. Link do fb
Na cmentarzu ruszyły prace przy oczyszczaniu płyt nagrobnych. Późną jesienią udało się również dokonać naprawy 6 nagrobków (sklejenie płyt pionowych z podstawami).
Rok 2020 to również założenie stowarzyszenia TILIAE. Powstało z intencją ułatwiania spraw formalnych, związanych z przywracaniem pamięci o cmentarzu i miejscowości. Działało skutecznie, bowiem WUKZ w Legnicy na wniosek stowarzyszenia znalazł wsparcie merytoryczne dla prac, oddając nas niejako pod opiekę Muzeum Miedzi w Legnicy.
Działania stowarzyszenia miały na celu nie tylko doraźne prace porządkowo – renowacyjne na cmentarzu. Ważnym aspektem była edukacja. Z jednej strony pokazywane były zasady pracy przy zabytkach, z drugiej – wpisy tworzone w oparciu o badania dokumentów archiwalnych przybliżały czytelnikom mieszkańców wsi Pfaffendorf.
Rok 2020, choć trudny okazał się dla cmentarza łaskawy. Mamy nadzieję, że kolejny pogłębi naszą wiedzę i przyniesie nowe, istotne zmiany w wyglądzie nekropolii.
Grudzień 2020, Hanna Szurczak
Podsumowanie roku 2021
Rok 2021 minął bardzo szybko. Prace porządkowe na lewej, lepiej zachowanej stronie cmentarza, zostały przeprowadzone w roku 2020. W roku 2021 pozostało remontowanie poszczególnych nagrobków, które choć postępuje powoli, to jednak postępuje. Rozpoczyna się od wydobywania zapadniętych ram grobowych i ich pionizacji. Następnie należy wydobyć i spionizować podstawę płyty, by dopiero wówczas zakotwić i skleić pionowe elementy. Pracy starczy na kilka sezonów.
Z pracami porządkowymi przeniosłyśmy się na stronę prawą. Tu na powierzchni ziemi zachowało się niewiele elementów. Odtworzenie reguły, według której ta kwatera była zagospodarowana nastręcza pewne trudności, ponieważ część biegnąca wzdłuż „drogi” jest zdewastowana i bez badań georadarem nie ma możliwości potwierdzenia ułożenia pochówków. Nadal twierdzimy, że „droga” jest bezprawna i jej przebieg koliduje z pierwotną granicą cmentarza. Niestety odpowiednie czynniki nie podejmują tematu. Badając dokumenty ustaliłyśmy, że nigdy nie wydano pozwolenia na poprowadzenie drogi przez tę działkę (która została wydzielona z terenu cmentarza w roku 1989 na wniosek Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w Legnicy). Droga jednak jest. Utwardzona szutrem i z umocnioną granicą.
Zachodnia granica cmentarza, dzięki inicjatywie nowych właścicieli sąsiadującej z nim posesji, zyskała ogrodzenie z siatki. Powstało w wyznaczonym przez geodetę miejscu, co wykazało, że wcześniejsze było nieznacznie przesunięte na zewnątrz. To potwierdziło nasze przypuszczenia, że ogromne ilości śmieci, z którymi mierzyłyśmy się w poprzednim roku, były składowane poza obszarem cmentarza.
W roku 2021 znalezisk było znacznie mniej, jednak się zdarzały. Były znowu strzaskane płyty marblitowe, fragmenty porcelanek, a nawet kolejny żeliwny krzyż. Porcelanka dała możliwość poznania mistrza Ambrosiusa Seidela, którego warsztat zajmował się sztuką malowania na porcelanie.
W naszych poczynaniach powoli górę biorą zabiegi ogrodnicze. Ten rok obfitował w nasadzenia. Dokonywała ich sekcja ogrodnicza TILIAE, ale nie tylko. Cmentarz wzbogacił się o nowe drzewa. W miejsce usuniętych suchych zostały nasadzone cztery nowe: brakująca graniczna lipa drobnolistna oraz trzy magnolie drzewiaste. „Sprawcą” wycinki i nasadzeń był Wydział Infrastruktury Komunalnej UM w Legnicy.
Znaczącym wydarzeniem dla stowarzyszenia TILIAE była wizyta potomków dawnych legniczan, która miała miejsce 2.10.21. Członkowie Bundesgruppe Liegnitz, którzy już wcześniej nawiązali z nami kontakt, odwiedzili cmentarz, na którym spotkali się z wcześniejszymi i obecnymi opiekunami tego miejsca. Spotkanie to, mamy nadzieję, nie było ostatnie. Zaowocowało przekazaniem nam materiałów wspomnieniowych, które po przetłumaczeniu są publikowane na stronie FB Piątnica/Pfaffendorf Kreis Liegnitz.
Faktem ważnym dla popularyzacji historii miejscowości Pfaffendorf, a co za tym idzie utrwalaniem istnienia cmentarza w świadomości obecnych mieszkańców dzielnicy Legnicy, w której cmentarz jest położony były dwa artykuły, które pojawiły się w polskich i niemieckich wydawnictwach. W Almanachu Legnickim 2021 opublikowano esej „Wicher historii nie zniszczył pamięci”, zaś w Spotkaniach z Zabytkami nr 7-8 2021 artykuł informacyjny „Cmentarz ewangelicki w Legnicy”. Jego wersja niemieckojęzyczna pojawiła się w Schlesische Nachrichten 8. 2021, Vertriebene und Spätaussiedler in Sachsen 2. 2021, Zeitschrift für Ostdeutsche Familiengeschichte 2021 oraz Liegnitzer Heimatblatt 11/12 2021.
W nowy rok wchodzimy z nowymi planami, nie zapominając o rozpoczętych pracach.
Grudzień 2021. Tekst: Hanna Szurczak, zdjęcia: archiwum stowarzyszenia TILIAE.
Podsumowanie roku 2022
Kończący się rok obfitował w wydarzenia i był znaczący nie tylko dla samego cmentarza, ale również dla stowarzyszenia. Zacznijmy od opisu zmian, jakim uległ cmentarz. Otóż w 2022 roku udało się wyremontować 8 grobów. Było to często związane z wylewaniem podstaw oraz sklejaniem pękniętych płyt. Samo stawianie nagrobków było finałem. Praca bardzo intensywna, zważywszy, że wykonywana jedynie siłą mięśni. W nadchodzącym roku konieczne będzie zwielokrotnienie tej siły, ponieważ leżące jeszcze płyty nie dadzą się unieść jedną (jedynie w porywach dwoma) parą rąk.
Wypiękniała zieleń, coraz więcej tej planowo nasadzanej. Wzbogacona o setki kosaćców i róż przyciągnie owady, dzięki czemu cmentarz w znaczący sposób wpłynie na ekosystem. Powstała ścieżka, umożliwiająca korzystanie z tej bioróżnorodności. Jest odtworzeniem dawnego założenia ogrodniczego. Stanęła przy niej ławka, na której można spocząć podczas spaceru wśród zieleni.
Za flagowy tegoroczny projekt uważamy postawienie tablicy historycznej, mówiącej nie tyle o samym cmentarzu, co przypominającej mieszkańców Pfaffendorf. Została ona z dużym uznaniem przyjęta przez gości z Niemiec, którzy tradycyjnie przybyli we wrześniu z wizytą do swojego rodzinnego miasta.
Rok 2022 dał nam okazję do podejmowania interwencji. Bardzo spektakularną było odzyskanie fragmentów płyt nagrobnych, prawdopodobnie pochodzących z legnickiego cmentarza komunalnego, wykorzystanych jako kostka brukowa w centrum miasta. Fragmenty te zostały przewiezione na nasz cmentarz.
Dwie kolejne interwencje nie mają jeszcze swojego finału. Jedną z nich było poinformowanie lokalnych władz o rabunkowych cięciach dokonanych na cmentarnej lipie (z intencją odnalezienia i ukarania sprawcy), drugą – wniosek o nadanie miana pomnika przyrody dębowi rosnącemu w centrum dawnej wsi.
Stowarzyszenie, którego skład uległ zmianie, rozszerzyło swoją działalność w dość nieoczekiwanym kierunku. Przyjęcie w swoje szeregi mieszkanki powojennej Piątnicy otworzyło drzwi do wielu piątnickich domów. Rok 2022 był wypełniony zbieraniem wspomnień osadników polskich, którzy zasiedlili dawną Pfaffendorf i nadali jej nowy charakter. Stowarzyszenie w oparciu o kontakty w lokalną społecznością widzi możliwość uruchomienia izby pamięci dotyczącej Pfaffendorf/Piątnicy. W związku z tym nawiązało współpracę z wrocławskim Ośrodkiem „Pamięć i Przyszłość”, aby wziąć udział w programie „Ocalone dziedzictwa. Regionalne Izby Pamięci Ziem Zachodnich i Północnych”.
TILIAE zostały zaproszone do współpracy przez Dolnośląskie Laboratorium Kultury Ośrodka Kultury i Sztuki, które było współorganizatorem seminarium „Opiekunowie (nie)pamięci”, w którym uczestniczyli społecznicy z Polski i Niemiec. Więcej o wydarzeniu można przeczytać tutaj: link Członkowie stowarzyszenia uczestniczyli również w innych działaniach. Dzięki nawiązaniu współpracy z Landsmannschaft Schlesien / Landesverband Sachsen-Schlesische Lausitz pozyskali znaczące wsparcie finansowe dla działań w Piątnicy oraz rozpropagowali te działania w niemieckich mediach lokalnych.
Grudzień 2022. Tekst: Hanna Szurczak, zdjęcia: z archiwum stowarzyszenia TILIAE
Podsumowanie roku 2023
Według dokumentów, które posiadamy cmentarz rozpoczął swoje istnienie w roku 1923, zatem mijający właśnie 2023 to jego stulecie. Postanowiłyśmy uczcić to wydarzenie pamiątkowym kamieniem. Jest to granitowy blok na cokole z piaskowca (ocaloną podstawą płyty nagrobnej z terenu Dolnego Śląska). W celach wypoczynkowo – kontemplacyjnych postawiłyśmy kolejną ławkę, z której rozpościera się widok na całość cmentarza. Powstała przy nowej ścieżce.
Analizowałyśmy dokumenty, pozwalające kontynuować badanie losów przedwojennych i powojennych samej wsi oraz jej mieszkańców. Pracowałyśmy w archiwum kościoła św. Jana (metrykalia) oraz w Archiwum Państwowym w Legnicy (mapy katastralne, księgi wieczyste).
Kontynuowałyśmy współpracę z niemieckimi grupami (Landsmannschaft Schlesien / Landesverband Sachsen-Schlesische Lausitz oraz Bundesgruppe Liegnitz), co zaowocowało kolejnym wsparciem finansowym, pozwalającym nam na zakup nowych sprzętów. Landsmannschaft Schlesien propaguje nasze działania na swojej stronie internetowej (link). Członkowie obu grup odwiedzili w tym roku nasz cmentarz.
Faktem bardzo istotnym dla nas jest nawiązanie kontaktu z potomkami rodzin mieszkających w Pfaffendorf. Dzięki nim pozyskałyśmy archiwalne zdjęcia oraz informacje o powojennych losach. Potomkowie jednej z rodzin – rodziny Heller, odwiedzili Piątnicę i spotkali się z nami, przekazując wyrazy swojego uznania dla naszej pracy
Kontynuujemy, stanowiąc mocny głos doradczy, współpracę z Dolnośląskim Laboratorium Kultury Ośrodka Kultury i Sztuki, współorganizatora cyklicznych spotkań „Opiekunowie (nie)pamięci”dla społeczników z Polski i Niemiec.
Podejmowałyśmy, na prośbę niemieckich partnerów, interwencje. Była to sprawa cmentarza ewangelickiego w miejscowości Płóczki Górne, gm. Lwówek Śląski. Udało się nam zmobilizować delegaturę WUOZ w Jeleniej Górze do przyjrzenia się problemowi otwartych grobowców.
Pięknieje ekosystem, jaki tworzymy na cmentarzu. W tym roku dokonane zostały wycinki samosiejek, co ułatwi utrzymanie ścieżek i nasadzenia nowych roślin. Wiosną zakwitną duże ilości cebulowych, później przyjdzie pora na róże, stanowiące obrzeża głównej drogi.
Największym zmianom uległy same nagrobki, ponieważ dzięki wykorzystaniu sprzętów zakupionych przez stowarzyszenie (agregat prądotwórczy, myjka parowa i ciśnieniowa) większość z nich została umyta, a następnie odmalowane zostały napisy, co uczytelniło je na kolejne kilka lat.
Po kilku latach od renowacji, wykonanej przez Joannę Górską, krzyż pochodzący najprawdopodobniej z naszego cmentarza trafił do legnickiego lapidarium. W ten sposób został bezpiecznie wyeksponowany.
Dzięki współpracy z obecnymi mieszkańcami i poszukiwaniom w archiwach powstał artykuł o kierowniczce szkoły podstawowej w Piątnicy, pani Janinie Lewickiej – nasz kolejny tekst opublikowany w Legnickim Almanachu (tom V)
W oparciu o informacje pozyskane od potomków dawnych mieszkańców oraz o wspomnienia mieszkańców powojennych podjęłyśmy działania zmierzające do ekshumacji grobu znajdującego się na terenie jednego z gospodarstw w Piątnicy. Prace będzie prowadzić Pracowania Badań Historycznych i Archeologicznych POMOST.
Grudzień 2023. Tekst: Hanna Szurczak, zdjęcia: z archiwum stowarzyszenia TILIAE
